Verzoening in Zuid-Soedan

“We zagen dat al onze Zuid-Soedanese collega’s getraumatiseerd waren.” Zuid-Soedan kent 62 verschillende stammen. Tussen deze stammen bestaan grote langlopende conflicten, ook tussen families. Vaak over etnische verschillen, vee-roof, bruidsschatten of wraak, wat met veel geweld gepaard gaat. “Als iemand gewond raakt of overlijdt door een ongeluk móet er vergelding komen. Het aantal mensen dat met eigen ogen een moord heeft gezien, is schrikbarend hoog.”  
 
De kerk voor het gerecht 
Tijdens de driedaagse verzoeningsworkshops komen fundamentele thema’s aan bod. “We beginnen altijd bij de basis: hoe heeft God relaties bedoeld? Hijzelf is een drie-eenheid, drie Personen in volmaakte eenheid.” Van daaruit wordt verder gebouwd naar waar het misging. De zondeval bracht een breuk in de relatie tussen God en mensen én tussen mensen onderling. Ook vooroordelen komt aan bod. Waar komen ze vandaan en hoe beïnvloeden ze ons denken en hoe we met elkaar omgaan? En wat is de rol van de kerk? “Meer dan de helft van de Zuid-Soedanese bevolking is christen en toch zijn er zoveel zware conflicten. De kerk kijkt niet alleen weg, vaak maakt ze er ook deel van uit. In een dramastuk brengen we de kerk naar de rechtbank. We ‘ondervragen’ de kerk: waar was je? Wat deed je? En we leggen uit hoe de kerk bedoeld is, als licht in de wereld, als zoutend zout.” 

In drie dagen tijd maken deelnemers vaak een diepe ommekeer door. Hoe komt dat? “Het is een Bijbelse workshop. Dat is zo belangrijk, want je kunt alleen de vicieuze cirkel van geweld doorbreken als je je pijn en verdriet bij de Heere Jezus brengt en zelf herstel krijgt.” Dat gebeurde ook bij John Martin. Hij groeide op bij zijn moeder en stiefvader. Door zijn eigen vader was hij in de steek gelaten. Thuis voelde hij zich ongezien en door niemand echt gewaardeerd. En omdat hij ook geen uitzicht had op werk, zat hij in een uitzichtloze situatie. Jaap: “Voordat John Martin naar de verzoeningsworkshop kwam, had hij een plan beraamd om zijn stiefvader te vermoorden. Hij wist al hoe. Het wapen lag al in huis…” Maar toen greep God in. 

“We zien in Zuid-Soedan dat hele generaties opgroeien zonder de liefde van hun ouders. Tijdens de workshop vond John Martin diepgaand herstel. Voor het eerst in zijn leven voelde hij zich geliefd en gewaardeerd. Hij is volledig veranderd. Hij kon zijn vader en stiefvader vergeven. En nu geeft hij zelf deze workshop, omdat hij vindt dat iedereen dit moet horen. Dit is maar één voorbeeld. Wij zien zoveel mensen tijdens deze workshop veranderen. We mogen hen echt tot God brengen. Ook mensen die de kerk vaarwel hadden gezegd. En moslims die vaak zeer geïnteresseerd meedoen en vaak voor het eerst over het verzoeningswerk van Jezus Christus horen. Kun je nagaan wat voor effect dit heeft op gezinnen en gemeenschappen.”

Waar bent U nu?  
‘Waar was God in mijn pijn?’ Dat is een vraag die bij veel mensen leeft. “Ik herken dat ook in mijn eigen leven. Tijdens de workshop begin ik altijd met een persoonlijk verhaal. In 2007 verongelukten mijn tante en nichtje. Het is alweer een tijd geleden, maar ik weet nog precies waar ik was en wat ik in mijn handen had toen ik het hoorde. Dat was een traumatische ervaring. Het deed heel veel met mij. Een tijdlang was ik God voor mijn gevoel kwijt. Ik ging wel naar de kerk, ik zong en bad, maar ik raakte eigenlijk helemaal in de knoop. Terwijl de wereld om mij heen gewoon vrolijk verder ging. Té vrolijk, als je het mij vraagt.

“Daarom ging ik naar iemand toe voor hulp. Zijn woorden vergeet ik nooit meer: ‘er is er maar Eén die kan helpen. Je moet terug naar Hem.’ Tijdens de workshop merk ik dat het mensen raakt omdat zij veel herkennen. En dan kan ik vanuit mijn eigen ervaring vertellen dat God er tóch was. De enige manier waardoor we het contact met God terugvinden, is door terug te keren naar Hem. Dat klinkt heel simpel. Maar dat was het op dat moment voor mij natuurlijk niet. Ook ik had daar tijd voor nodig want ik had me voor Hem afgesloten. Maar toen ik weer naar Hem terugkeerde, bleek: Hij was daar nog steeds.”   
 
Geen alternatief 
Om deze verzoeningsworkshops mogelijk te maken, werkt MAF nauw samen met lokale kerken. “Als MAF hebben we een voortrekkersrol, we organiseren de workshops samen met lokale kerken en gemeenschappen. En we doen natuurlijk het vliegwerk, we vliegen het team en de materialen naar de locaties toe. Dit zijn vaak heel afgelegen plekken, waar geen elektriciteit, geen internet en zelfs geen stromend water is. Deze workshops zijn zó nodig, omdat er eigenlijk geen alternatief is. Er zijn wel vredesinitiatieven – die MAF ook steunt met vliegwerk – waarbij verschillende partijen met elkaar praten. Maar deze workshop is erop gericht dat de persoon zelf eerst herstel ontvangt. Iemand zei: ‘Voordat mensen kunnen praten over in vrede samenleven met elkaar moeten ze eerst deze workshop doen, want als je geen vrede hebt in jezelf, kun je geen langetermijnvrede hebben met elkaar’.” Precies dat is de kracht van verzoening.